DONG HUONG THE CHI TAY http://thechitay.com

CỦ KHOAI VÀ CÁ KHOAI
18.03.2014

Có lần đi siêu thị thấy người ta bán mứt khoai lang và khô cá khoai mà giá không rẻ chút nào; nhớ hồi nhỏ, khi mẹ dọn mâm cơm ra thằng em thường mếu máo: “Canh cá khoai mà ăn với cơm trộn khoai thì nuốt chi nổi...”


Bài hát “Tình ca mùa xuân” của cố nhạc sĩ Trần Hoàn có một câu mang tính lịch sử “Trong ánh mắt em cười có màu xanh khoai sắn”. Nhớ hồi nhỏ, mở mắt ra là nghe cái loa của hợp tác xã hát đi hát lại bài hát này và hình như mấy anh chị thanh niên của làng mình ai cũng thuộc bài hát ngọt ngào hương vị mùa xuân những năm đất nước mới hòa bình này.

Quê mình ven sông ven biển, đất cát pha thịt rất hợp để cho các giống khoai lang sinh trưởng. Hồi đó, lúa chưa có các loại giống năng suất cao như bây giờ, hệ thống thủy lợi cũng còn sơ sài nên vụ được, vụ mất. Mà có được mùa lúa nữa thì cũng chẳng đủ gạo để ăn nên khoai sắn là những loại cây lương thực cứu cánh cho nhà nông. “Khoai lên vồn tốt củ...”; quê mình nhà nhà trồng khoai, người người ăn khoai. Khoai lang vốn dễ trồng, cứ lên vồn xong cắm ngọn xuống cũng chẳng phải chăm sóc hay phòng trừ sâu bệnh chi nhiều mà cây cứ lên phơi phới; thoáng chốc đã xanh đồng.

Tuổi thơ mình vui thú nhất là được theo ba mẹ đi bới khoai. Ba bốn tháng kể từ ngày trồng là khoai đã cho củ ăn được. Những cọng rau được cắt gọn gàng dồn thành đống dành cho trâu bò và tiếp đó là công đoạn bới. Ba mình dùng cuốc xắn lên từng thớ đất to và những chùm củ khoai lộ hình trong ánh mắt vui mừng của con trẻ. Khoai được chất thành từng thúng gánh về nhà. Bà nội lựa những củ ngon nhất cho vào nồi. Những củ khoai đầu mùa ngọt bùi hương vị của đất đai... Nhưng cũng chỉ một bữa đầu tiên thôi, đến bữa thứ hai thì cả mấy anh em mình đều lắc đầu không muốn ăn khoai nữa...

Mình thích nhất vẫn là giống khoai lang tím. Giống cây này chỉ thích hợp khi trồng trên đất cát, thân màu tím, lá màu tím và củ cũng màu tím. Giống khoai này rất ít củ, bù lại củ nào cũng ngon lành, vị ngọt đậm đà. Rồi giống khoai Hoàng Long vỏ đỏ, ruột hồng có xuất xứ từ Đà Lạt ăn cũng rất ngon. Rồi các giống khoai trắng, khoai ba tháng... cho củ rất nhiều nhưng ruột lại nhiều xơ.

Dân gian có câu “Được mùa chớ phụ ngô khoai” là bởi khoai có thể luộc ăn, có thể để trên giàn bếp hay xắt nhỏ phơi khô để làm loại lương thực trợ lực cho cơm. Mình không thích món khoai luộc nhưng lại rất mê món khoai khô ngào đường trong những ngày mưa rét. Có nhiều bữa mình ăn đến ba bốn chén thay cơm. Tiếc là hồi đó, để có được bánh đường đen để ngào khoai khô đối với một gia đình nông dân như nhà mình cũng không phải là điều dễ dàng...

Viết về khoai lang chợt nhớ đến một loài cá biển cùng tên: cá khoai. Có lẽ giống cá này xương mềm, thịt nhão và vốn là ít người ăn nên người ta đặt tên cho nó là cá khoai. Có lần ghé nhà người bạn ở một làng ven biển, nó nói: “Trưa nay tau mời mi món lẩu đặc sản...”. Đó là món lẩu cá khoai. Cái lẩu cá khoai be bé, một người một nhúm đũa đã hết vèo nên ai cũng tấm tắc khen ngon quá, ngon quá, cứ như thể chưa được ăn món cá này bao giờ... Mình là dân gần biển, ven phá nên không lạ cho món cá khoai này. Hồi nhỏ cũng vào mùa cá khoai, cứ sáng sáng, chiều chiều mấy o mấy dì các làng ven biển gánh cá khoai đi bán khắp các nẻo đường làng mà giá rẻ cứ như cho thế mà cũng chẳng mấy ai mua vì cá khoai ăn cứ như khoai bệu bệu không có chất béo, thiếu chất đạm. Ngược lại, mấy loài cá khác như cá trích, cá nục, cá cơm... thì giá cũng khá đắt mà mọi người lại tranh nhau mua. 

Thời gian đã làm khẩu vị của con người thay đổi, cá trích không ai mua mà cá khoai thì được giá cao, thành món khoái khẩu của các gia đình và đường hoàng bước vào các quán nhậu và cả nhà hàng sang trọng ở thành phố. Trong bữa nhậu, thằng bạn ngư dân của mình giải thích về sự thay đổi thói quen ẩm thực này nghe cũng có lý lắm: Ngày xưa ăn uống thiếu chất người ta chuộng những loài cá nhiều đạm, bây giờ thì ai cũng béo ra, thừa đạm nên thích ăn cá khoai (nhất là những ai bị bệnh gout)...

Chợt nhớ có lần đi siêu thị thấy người ta bán mứt khoai lang và khô cá khoai, mà giá cũng không rẻ chút nào. Lại nhớ hồi nhỏ khi mẹ dọn mâm cơm ra thằng em mình mếu máo: “Canh cá khoai mà ăn với cơm trộn khoai thì nuốt chi nổi...”

NTTTR

Theo PHI TÂN (TRT)



URL của bản tin này::http://thechitay.com/modules.php?name=News&op=viewst&sid=1804

© DONG HUONG THE CHI TAY contact: info@mmlabel.com.vn