Bữa trước đứa bạn xa quê nhắn: “ Dịp tới ra họp lớp, hay mấy thằng rủ nhau về trước một ngày rồi tự nấu nướng bữa cơm hôm ở nhà mi. Nói thiệt tau thèm món canh trìa nấu khế chua quê mình lắm rồi. Mà mùa ni là mùa của khế, của trìa Tam Giang quê mình rồi đó!…”
Bạn nhắc làm tôi cũng cồn cào nhớ tô canh trìa nấu khế chua quê nhà lắm lắm. Lại nói đến chuyện trái khế chua. Nó không phải là một loại trái cây hấp dẫn để ăn tươi nhưng lại là một thứ gia vị hấp dẫn, thấm tháp khi kết hợp với các món thịt, cá. Có thể kể ra đây những món ăn có mặt khế chua từ thịt bò, thịt trâu xào khế, cá nục hay cá cơm nấu canh khế, cá lóc nấu canh khế và có thể thêm là món khế chua kẹp với rau thơm chấm ruốc. Nhưng cho hương vị đậm đà nhất vẫn là món canh trìa nấu khế…
Mà ở quê có có thể mua bán mớ rau, con cá nhưng với khế chua thì chẳng ai mua bán cả. Nhà mô hầu như cũng có một đến vài cây khế chua mọc cạnh giếng nước, mọc sau hè nhà. Đến khi chuẩn bị cho bữa cơm trưa, mạ sai mấy đứa con: “ Con ra vườn hái mấy trái khế chua vô mạ nấu canh trìa!”. Đến khi cây khế sau vườn nhà ngót trái thì chạy qua nhà hàng xóm lấy cây sào chọc mấy trái khế chua về nấu canh; cứ tự nhiên như thế cũng chẳng cần nói chủ nhà cho với xin chi cả…
Con trìa là một loài hến to sống rất nhiều dưới đáy phá Tam Giang. Đến mùa hè thì trìa sinh sản dày đặc dưới phá. Nhưng địa điểm mà loài trìa vừa nhiều lại vừa ngon nhất đó chính là cửa Lác, nối hai xã Quảng Thái và Điền Hòa. Ngư dân ở đây giải thích rằng, cửa Lác là nơi dòng Ô Lâu đổ ra phá Tam Giang; nước ở đây chỉ lơ lớ nửa ngọt, nửa mặn nên con trìa sống ở cửa Lác cho thịt ngọt hơn các vùng khác trên phá Tam Giang…
Cũng cần nói thêm, con trìa càng to thì thịt càng ngon. Hồi trước, mạ tôi vẫn thường dùng dao chẻ trìa để nấu canh khế chua. Mạ nói: “ Muốn cho nhanh thì luộc trìa cũng được nhưng như thế thì thịt con trìa không được ngọt, không được tươi. Chẻ như ri thì lấy được cái nước của trìa, thịt trìa còn tươi ngon, nấu canh mới thấm!”
Tô canh trìa nấu với khế chua, nước màu xanh sẫm như màu nước phá Tam Giang, có thêm mấy ngọn rau lốt là món ngon của bữa cơm mùa hè thơ ấu của tôi. Lạ lắm, khế chua là thế nhưng khi nấu canh những lát khế thành ngọt. Con trìa nếu luộc lên chấm muối ăn còn hơi tanh tanh nhưng khi có thêm khế chua rồi tiêu, hành nước mắm thì cái mùi tanh cũng đã biến mất…
Gõ xong mấy dòng về một món ăn quê nhà và cũng không quên điện thoại về cho đứa em xuống chợ Biện mua cho mấy ký trìa, lựa mấy con to chuẩn bị sẵn. Chiều thứ bảy này, mấy thằng bạn cũ lại ngồi lại với nhau làm một bữa “ cơm hôm” với món canh trìa nấu khế chua…
|
