Ngược phá Tam Giang về Điền Hoà những ngày giáp Tết, trong gió xuân hây hẫy tôi bắt người dân từ khắp nơi đổ đi bằng thuyền máy, bằng đường bộ đổ xô về Điền Hoà để thăm thú và mua mai. Như thường lệ, hằng năm từ ngày 10-25 tháng Chạp là xã Điền Hoà lại tổ chức hội mai xuân tại trung tâm UBND xã, giúp người dân trưng bày và bán mai. Ông Nguyễn Văn Bé, Phó chủ nhiệm Hội cây cảnh xã Điền Hoà cho hay, hội mai xuân của xã Điền Hoà đã được tổ chức hơn 4 năm nay, năm nào cũng vậy hội mai xuân thu hút hàng trăm gia đình mang mai đến bán. Trồng mai cảnh là tập tục lâu đời của người dân Điền Hoà, và nó trở thành một thú chơi tao nhã ăn sâu vào máu thịt của người dân hằng trăm năm nay. Phần lớn người dân Điền Hoà sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp và đánh bắt thuỷ sản ở vùng ven phá Tam Giang. Ngoài công việc đánh bắt, trồng trọt, chăn nuôi..., những lúc rãnh rỗi người dân thường trồng mai vừa phục vụ thú chơi vừa kinh doanh. Thú chơi mai của người dân Điền Hoà khác với các vùng quê khác, mai phải được trồng trong chậu và uốn theo các thế của con rồng. Trải qua hằng trăm năm, ở Điền Hoà đã sản sinh ra những nghệ nhân chơi mai nổi tiếng, như: cụ Nguyễn Văn Để, Đỗ Khả, Đặng Thân... Càng về sau lớp con cháu thừa kế nghề chơi mai kiểng càng tăng dần lên. Hội mai cảnh của xã Điền Hoà cũng ra đời trên 4 năm nay thu hút đông đảo người dân tham gia, tạo nên một câu lạc bộ cây cảnh hùng hậu ở làng quê này, hàng tháng câu lạc bộ này sinh hoạt trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau, người chơi mai qua đó nâng cao “tay nghề”.
Mai ở Điền Hoà có nhiều loại như Hoàng trúc mai, Hoàng diệp mai, Diệp cúc mai..., trong đó Hoàng trúc mai là giống hiếm nhất, bởi hoa mai vàng, nhiều cánh, hương thơm và lâu tàn. Theo nghệ nhân Nguyễn Văn Bé, thường cây mai nở sớm hay chậm là do thời tiết, riêng Hoàng trúc mai năm nào cũng cho hoa đều đặn vào dịp Tết đến, xuân về. Cho đến ngày nay, người dân Điền Hoà vẫn lưu giữ được giống mai quý đó. Các nghệ nhân chơi mai ở nơi đây biết cách tạo dáng mai phù hợp với phong thái của một làng quê ven phá giàu truyền thống lễ hội, đình làng... tạo nên một phong cách chơi mai riêng biệt. Thường người dân tạo thế mai theo các kiểu long, lân, quy, phụng; riêng ở Điền Hoà chủ yếu người dân tạo mai theo hai thế: long vân, long giáng... Để có một chậu mai kiểng đẹp, ngoài công chăm sóc hàng chục năm trời, người chơi mai phải chú ý đến 4 điểm: nhất đế, nhì thân, tam cành, tứ giống. Thế mai đẹp cần phải lộ tứ diện, nghĩa là nhìn từ bên ngoài phía nào cũng phải thấy được hình giáng của con rồng. Nghệ nhân Nguyễn Văn Được cho hay, để có được một chậu mai cảnh như ý, người chơi mai phải chăm chút từng ly từng tý, lúc chọn mai đưa vào chậu phải bó rễ và kê vật cứng đưới đáy chậu, như thế rễ mai mới lộ lên trên. Riêng phần thân mai phải được uốn cong đều cho cân xứng với từng nhánh; chậu mai cũng phải hoà hợp với cây mai, mai nhỏ thì dùng chậu bình thường, nhưng nếu những cây mai thuộc hàng “lão mai” thì phải dùng những chậu cổ mới thích hợp... Hiện ở Hoa viên Khăn quàng đỏ của xã Điền Hoà còn lưu giữ một chậu mai cảnh trên 100 năm tuổi, hàng năm vẫn nở hoa đều đặn. Cũng theo các bậc cao niên, những cây mai lớn ở Thừa Thiên-Huế đều có nguồn gốc xuất xứ ở Điền Hoà. Ví như ở vườn Tịnh Gia Viên (thành phố Huế) có 5-7 cây mai trên 100 năm tuổi đều được mua từ Điền Hoà mang lên. Theo thống kê của Hội mai kiểng Điền Hoà, hiện trong xã có gần 2.000 chậu mai kiểng có độ tuổi từ 10-15 năm. Mỗi năm, xã tổ chức hội mai xuân người dân bán được 300-400 chậu. Các bậc cao nên trong xã cho hay, ngày xưa, người dân tự trồng mai theo các hộ gia đình để vui Tết, đón Xuân; hiện nay không ít gia đình chuyên trồng mai để kinh doanh. Ngày nay, thú chơi mai cảnh ở Điền Hoà không chỉ những người già mà thu hút lớp trẻ tham gia. Toàn xã Điền Hoà có trên 300 hộ dân thì không có gia đình nào là không trồng mai, nhà nào chí ít cũng trồng 5-7 chậu, nhà trồng nhiều 50-70 chậu. Mỗi chậu mai cảnh có giá từ 3 triệu đồng trở lên, chậu mai cảnh nào thuộc hàng “lão mai” có giá 40-50 triệu đồng, có chậu lên đến 100 triệu đồng.... Chính từ đó nhiều gia đình ở Điền Hoà đã trở nên khá giả nhờ thu nhập từ mai cảnh, có gia đình mỗi năm thu nhập trên trăm triệu đồng...
Những ngày giáp Tết này về Điền Hoà đi đâu cũng gặp những cành mai kheo sắc vàng đón xuân; khách thập phương tìm về Điền Hoà không chỉ những là người sành chơi mai mà cả những những người dân từ khắp các miền quê về đây để chọn cho mình một chậu mai đẹp mang về tăng không khí ngạt ngào trong ngày xuân hoặc mua gửi tặng cho người thân ở nước ngoài, rồi những Việt Kiều về quê ăn Tết cũng ghé Điền Hoà mua vài chậu mai gửi theo đường thuỷ ra nước ngoài. Mai Điền Hoà cứ thế “chu du” sang tận Pháp, Mỹ, Canada...
Đăng Kỳ ( Sưu Tập ) |
