....... . .... Xã Thế Chí hồi bấy giờ được phân thành 2 giáp : Thế Chí Tây giáp và Thế Chí Đông giáp. Thế Chí Tây giáp dần dần phát triển thành làng Thế Chí Tây xã Điền Hòa ngày nay (TCT ) . Điều này đúng với lôgic phát triển làng xã, đồng thời đúng như Lê Quí Đôn đã ghi trong “ Phủ biên tạp lục ” soạn năm 1776 : “ xã Thế Chí Đông Tây thuộc tổng Phú Ốc, huyện Quảng điền, phủ Triệu Phong, xứ Thuận Hóa ”. Như vậy có thể nói việc khai canh, khai khẩn ở TCT chưa được xác minh cụ thể.
Qua sắc phong của triều đình nhà Nguyễn của các ngài thủy tổ các họ và thứ tự các họ được sắp xếp trong truyền thống của làng TCT chúng ta có thể sắp xếp “ thập nhị tôn phái ” ở làng thành hai nhóm :
- Nhóm I :Gồm các họ : Nguyễn Văn, Nguyễn Đăng , Đăng Văn, Văn Công , Lê, Đặng Đăng.
- Nhóm II :Gồm các họ: Trương, Hồ, Đỗ , Võ, Lâm, Ngô.Trong đó, nhóm I được sắp xếp theo thứ tự của các họ, phải chăng họ Nguyễn Văn là người đầu tiên đặt chân lên đất TCT này. Căn cứ vào các bản gia phả của họ và số đời đã sinh hạ có thể khẳng định lại thứ tự các họ ( ở đây tính đến năm 2005) : Họ Nguyễn Văn, Đặng Văn truyền được 19 đời, Nguyễn Đăng 18 đời, họ Văn Công , Lê 16 đời, và Đặng Đăng 15 đời.Nhóm thứ II rất khó trong việc sắp thứ tự, có lẽ các ngài thủy tổ đến định cư ở TCT muộn hơn đôi chút.
Hầu hết gia phả các họ hoặc mới lập hoặc mới tu lại nên không ghi cụ thể ngài thủy tổ họ mình đến định cư ở TCT thời điểm nào. Tuy nhiên qua các bản gia phả hầu hết các họ đã truyền được ít nhất là 11 đời ( họ Trương, Hồ, Đỗ, Lâm ), nhiều hơn là họ Võ 16 đời, còn họ Ngô thì không xác định được.Lúc mới vào khai hoang lập làng, do nhân lực còn ít nên các ngài khai canh chủ yếu khai phá những vùng đất tốt dọc đường hương lộ ngày nay nơi đất đai phì nhiêu . Do hạn chế về điều kiện khắc phục những cánh đồng còn ngập nước mặn, cư dân TCT lúc bấy giờ tập trung khai phá những vùng đất tương đối cao, mà nhân dân gọi là Trằm, hiện ở TCT còn tồn tại 4 Trằm : Trằm Nậy, Trằm Tuyển, Trằm Hói và Trằm Kiệt Khoa. Chắc chắn những Trằm này gắn liền với một sự kiện nào đó đã in sâu trong tâm trí nhân dân.
Với thời gian, bao lớp con cháu sinh trưởng cùng với cư dân các nơi khác đến làm ăn sinh sống, nguồn lao động dồi dào, yêu cầu mở rộng diện tích đất canh tác trở nên cấp thiết . Do đó đã cùng nhau hiệp lực thau chua rửa mặn, đào hói, ngăn hào để giữ nguồn nước ngọt cho sinh hoạt và cho sản xuất, điều này vẫn còn các chứng tích hiện hữu ở TCT tồn tại 4 hói là : Hói Chùa, Hói Biện, Hói Đình, Hói Lý và 4 bàu là : Bàu Đâu, Bàu Lành, Bàu Tiên và Bàu Cỏ.Địa bàn cư trú sản xuất ngày càng được mở rộng, cả làng cùng chung lưng đấu cật xây dựng quê hương. Đời sống vật chất ngày càng ổn định, đời sống tinh thần ngày càng phong phú. Để phục vụ cho việc trao đổi hàng hóa của dân làng Chợ Biện đã hình thành, hiện nay không rõ thời gian hình thành chợ , nhưng chắc chắn là khá sớm. Để ra đời chợ, trong buổi đầu 6 họ ở làng đã cử ra 6 người đứng ra lập chợ. Cùng với chợ làng, thì đình làng cũng được xây dựng, chứng tích vẫn còn như là cây “ dương đình ” đang sừng sững với thời gian. Dần dần chùa chiền, nhà thờ họ cũng ra đời để phụng thờ và cầu xin tổ tiên, Phật trời phù hộ độ trì cho toàn thể dân làng..( Còn nữa ).Đ.V.K |
